De Jonge Dokter, Zelfzorg in kaart brengen

Jonge zorgprofessionals staan onder druk. Steeds meer van hen hebben last van burn-out klachten. Dit was de aanleiding voor De Jonge Dokter om dit thema op te pakken en een hulpmiddel te ontwikkelen. Ze verzamelden zelfzorg initiatieven uit heel Nederland en vatten die samen op een kaart. Zo kunnen jonge zorgprofessionals zelf aan de slag met deze handige initiatieven waar ze anders misschien nooit van gehoord zouden hebben. En betere zelfzorg betekent minder werkstress, en dus betere zorg!

Verzamelen van zelfzorg initiatieven

In de afgelopen jaren hebben verschillende onderzoeken* onder co-assistenten, jonge dokters en jonge zorgprofessionals unaniem laten zien dat het (mentale) welbevinden van jonge zorgprofessionals onder druk staat. De Jonge Dokter wil hier verandering in brengen en focust hierbij op drie domeinen: de zorgprofessional, de werkplek en de zorgsector. De beste zorg wordt immers geleverd door dokters en zorgprofessionals die zelf gezond en gelukkig zijn.

Het uitgangspunt voor het project ‘Samen voor zelfzorg’ is dat verandering in de zorg start bij jongeren, en zelfzorg hiervoor de basis is. Gelukkig hebben veel zorgorganisaties al initiatieven opgezet die bijdragen aan zelfzorg. Helaas blijven die vaak onopgemerkt, omdat de initiatieven niet (goed) buiten de muren van de organisatie worden gedeeld. Daarom hebben De Jonge Dokter en We Care to DisGover samen een landkaart ontwikkeld met meer dan vijftig zelfzorg initiatieven in heel Nederland.

Dit verbindende initiatief brengt zelfzorg binnen handbereik voor jonge zorgprofessionals. Het idee is dat dit uiteindelijk leidt tot (meer) duurzame inzet van de zorgmedewerkers, met aandacht voor anders en gezond werken. De hoop is ook dat dit de jonge professionals inspireert om zelf weer nieuwe zelfzorg initiatieven op te zetten.

Samenwerking We Care to DisGover

De Jonge Dokter heeft in dit project samengewerkt met We Care to DisGover. Zij leiden jonge wo-afgestudeerden op tot zorgvernieuwer van de toekomst. Ze leren deze trainees om buiten hokjes te denken en met duurzame verbinding bij te dragen aan een toekomstbestendige zorgsector. De Jonge Dokter en We Care to DisGover hebben specifiek samengewerkt in het Action Learning project. De trainees kregen als opdracht om de verschillende zelfzorg initiatieven te verzamelen en op een leuke manier aan elkaar te verbinden. Hierbij was het onderliggende doel de verbinding op te zoeken, kennis op dit gebied te delen en aandacht te vragen voor zelfzorg.

Zoektocht naar initiatieven

Voor het vinden van de initiatieven zijn de netwerken van De Jonge Dokter en We Care to Disgover ingezet, evenals strategisch zoeken op LinkedIn en andere social media. De initiatiefnemers werden persoonlijk benaderd, en in een gesprek werd informatie verzameld. Zo is de kwaliteit van ieder initiatief gewaarborgd. Uiteindelijk zijn er ruim 45 verzameld en samengevat op de landkaart. En dit aantal loopt nog op!

Uitbreiding: evenement en zelfzorg zakkaart

Om het onderwerp zelfzorg nog beter onder de aandacht te brengen is het evenement ‘Zelfzorg: samen voor zelfzorg’ georganiseerd. Hier waren ruim 50 professionals van verschillende zorgorganisaties aanwezig om te ervaren wat zelfzorg is en waarom het belangrijk is.

Parallel aan de landkaart en tevens als aanvulling is ook een ‘Zelfzorg Zakkaart’ ontwikkeld. Deze zakkaart is een knipoog naar de kleine informatiekaartjes met praktische medische informatie die jonge dokters vaak bij zich hebben. Zelfzorg is net zo belangrijk tijdens het werk, en de Zelfzorg Zakkaart is daarom een variant op deze informatiekaartjes. Op deze zakkaart kan de jonge zorgprofessional een persoonlijk zelfzorg plan maken, en er staan tips voor de nachtdienst op.

Lessons learned

De belangrijkste les uit deze innovatie is dat elk initiatief dat zelfzorg bevordert helpend is. De oproep aan zorgorganisaties is dan ook: schroom niet om jonge zorgmedewerkers hierin een handreiking te bieden. Maak het onderwerp bespreekbaar. Veel jonge zorgmedewerkers vinden het een belangrijk thema, maar zetten niet gemakkelijk zelf de eerste stap om erover te beginnen. Dankzij de landkaart is het gemakkelijk om een kijkje in de keuken bij andere zorgorganisaties te nemen. Maak daar dus gebruik van. De investering in zelfzorg zal zich uitbetalen in minder werkstress en meer werkplezier, wat uiteindelijk leidt tot behoud van jonge zorgmedewerkers.

Elk aandachtsmoment voor zelfzorg is goed, maar de valkuil is dat dit vervolgens bij kortdurende aandacht blijft. Daarom is het belangrijk bij het inzetten van de zelfzorg initiatieven ook na te denken over hoe deze structureel ingebed kunnen worden.

Beluister ook eens de Falend Vooruit podcast met Petra Custers over het Foutenfestival.

Verder lezen?

Bekijk de website van De Jonge Dokter

*Een greep uit de onderzoeken:

• Quickscan Bezieling 2019: jongste generatie zorgverleners meest onder druk
• ‘A(n)ios bestaan kan uitputtingsslag zijn’
• Eén op de zes co’s heeft last van burn-out
• Hoe zit jij in je vel? Onderzoek naar werkplezier en werkstress bij jonge dokters

Wil je meer weten of heb je vragen over dit Koploperinitiatief? Neem contact op met Phebe Berben