Studenten Maatschappelijk Zorg & Sociaal Werk in Amsterdam gaan tijdens hun stage in tweetallen de wijk in en zoeken proactief naar de vragen van de bewoners. Zij bieden informele zorg, zoals het ondersteunen met de boodschappen, gymnastiek geven aan Parkinsonpatiënten of het organiseren van straatvoetbaltoernooien voor de kinderen in de wijk. Deze studenten lopen namelijk stage bij Civiclab, een onderdeel van het project Buurtverbinding. Met dit initiatief hopen ROC TOP, ROC van Amsterdam, Hogeschool van Amsterdam, DOCK, Combiwel, Eigenwijks en Civic Amsterdam het tekort aan stageplaatsen op te lossen en de eenzaamheid te verminderen.
Civiclab van project Buurtverbinding
Een van de aanleidingen voor dit initiatief was het tekort aan stageplaatsen. Daarnaast had de ingevoerde Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) in 2015 grote invloed op de arbeidsmarkt voor studenten: gemeenten moeten ervoor zorgen dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. De bewoners doen dat op eigen kracht en moeten daarom zelfredzaam zijn. Studenten die stagelopen bij Civiclab werken wijkgericht en zijn een belangrijke schakel in de buurt. Ze leggen contact met deze kwetsbare bewoners en verlenen zorg. Naast dat ze hiervan leren, dragen ze ook bij aan de versterking van de wijk. Participatie en mantelzorg zijn tijdens deze stage belangrijke thema’s.
In plaats van enkel activiteiten begeleiden, moeten studenten proactief de wijk in om te zorgen dat de bewoners zelfredzaam blijven. Initiatiefneemster en projectcoördinator Gebi Seedorf legt uit: “Bij Civiclab leren de studenten in te zien welke vraag en behoefte er is en hoe zij kunnen bijdragen aan de zelfredzaamheid van de bewoners. De stagedag start met een briefing en vervolgens trekken de stagiairs in tweetallen de wijk in om de informele zorg te bieden. Er ligt geen vraag of opdracht klaar, de studenten moeten deze zelf ophalen bij de bewoners. Door middel van intensieve begeleiding en coaching worden de studenten uitgedaagd om ervaringen om te zetten in deskundigheid.”
De studenten krijgen tijdens de stage de mogelijkheid te leren over het werkveld, maar ook over zichzelf. Ze ontwikkelen zich tijdens de stage op persoonlijk niveau. Ze leren wie ze zijn, wat hun krachten zijn en wat voor professional ze willen worden. Tegelijkertijd ontwikkelen ze een groot vermogen om te reflecteren. Dit alles draagt bij aan een leven lang ontwikkelen voor deze jonge professionals. Naast dat ze een bijzondere band opbouwen met hun cliënten, verbreden ze ook hun netwerk om zo de eigen kansen te vergroten voor in de toekomst.
In de onderstaande video leg Civic Amsterdam uit hoe Civiclab in elkaar steekt en wat de rol van de stagiairs is.
Just in time lessen door Landlustlab en Civiclab
Vanaf 2015 is project Buurtverbinding gestart. Sindsdien hebben er elk studiejaar studenten van Hogeschool van Amsterdam en vanuit de verschillende ROC’s stagegelopen in Amsterdam-West bij Landlustlab en Amsterdam-Oost bij Civiclab. Sinds het schooljaar van 2019-2020 is er zelfs sprake van een hybride leerconcept. De wijkdocenten spelen in op de signalen van zowel de studenten als vanuit de wijk door just in time lessen te ontwikkelen en doceren. Deze lessen sluiten daardoor goed aan bij wat er in de beroepspraktijk speelt. Naast de wijkdocenten zijn er bij zowel Landlustlab als Civiclab coördinatoren aanwezig om te ondersteunen bij de werkzaamheden in de wijk. Zij inventariseren welke ondersteuningsvragen er in de wijk zijn en koppelen de studenten hieraan.
60 buurtbewoners ondersteund in studiejaar 2020-2021
In het afgelopen studiejaar (2020-2021) ondersteunden de studenten ruim 60 buurtbewoners in Amsterdam-Oost. In Oost speelt het thema ‘eenzaamheid’ een grote rol. Ook komen in deze doelgroep veel beperkingen voor op psychische, fysieke en sociale gebieden, zoals laaggeletterdheid, (licht) verstandelijke beperking, niet-aangeboren hersenletsel of chronische ziekte. De studenten spelen hierop in door bijvoorbeeld veel aandacht te besteden aan de sociale participatie. In West bestaat de doelgroep ook uit kinderen. Deze kinderen hebben weinig perspectief, mede door de zwakke financiële draagkracht binnen veel gezinnen. Hierdoor hebben ze een laag zelfbeeld en gevoel van eigenwaarde. Door middel van individuele begeleiding en sociale activiteiten in de buurt zijn de studenten betrokken bij de actuele problematiek van deze bewoners.
De geleerde lessen van Civiclab
“Het is niet verstandig om een hele klas op locatie stage te laten lopen”, zegt Gebi Seedorf. “Niet alle studenten zijn even gemotiveerd, omdat ze niet allemaal zelf voor deze stage hebben gekozen. Daarnaast brengen ze vaak ook de groepsdynamiek vanuit school mee naar de stage.” Er zijn natuurlijk ook voordelen. Wanneer een grotere groep tegelijkertijd dezelfde theorie krijgt aangeboden en aan dezelfde opdrachten werkt, is het makkelijker om te behandelen en beoordelen. Maar een knelpunt ontstaat wanneer een van de studenten een negatieve beoordeling krijgt, volgens Gebi Seedorf: “Bij een negatieve uitstroom kan een student niet meer meedraaien op het project, maar is wel genoodzaakt de lessen te volgen. Dit kan voor ongemakkelijke situaties zorgen.”
De voorbereiding van een nieuw stagejaar is ook belangrijk. Het begint met de werving van nieuwe studenten, maar ook de netwerkpartners worden alvast geïnformeerd over de start van de nieuwe groep. “Zo kunnen er alvast eerste contacten worden gelegd en kunnen de studenten praktisch gezien direct aan de slag met de buurtbewoners”. De studenten doorlopen eerst een inwerkprogramma. Het is noodzakelijk dat de netwerkpartners, de ROC’s, de HvA en andere disciplines hier tijdig bij worden betrokken, zodat de studenten in deze periode een zo volledig mogelijk beeld krijgen van het sociaal werkveld.