Veel statushouders die hun land van herkomst zijn ontvlucht hebben een afgeronde opleiding en werkervaring. Toch hebben zij moeite met het vinden van een passende werkplek in Nederland. Dit geldt ook voor hoogopgeleide vluchtelingen met een afgeronde zorg gerelateerde opleiding. Ondertussen kampen we in Nederland met een groot tekort aan hbo-verpleegkundigen. Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN) en Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF bieden in samenwerking met zeven zorgorganisaties uit regio Nijmegen-Arnhem deze statushouders de aansluiting die nodig is voor een baan als verpleegkundige in de zorg. Via een leerwerktraject krijgt deze groep professionals toekomstperspectief en benut de zorgsector hun talent.
Dit initiatief bestaat sinds 2021, is in januari 2023 Koploper geworden en heeft in november 2023 een update gekregen.
Update herfst 2023
Het Leerwerktraject in de Zorg staat momenteel ‘on hold’ omdat er onvoldoende aanmeldingen van hoogopgeleide statushouders met een zorgachtergrond zijn. Ook zijn er uitdagingen rondom de subsidiestroom. Doordat het traject een structureel karakter krijgt, kan geen aanspraak meer worden gemaakt op startsubsidies voor nieuwe projecten.
Tegelijk is er wel een andere instroomroute ontstaan via het nieuwe Taalschakeltraject van de HAN en de Radboud Universiteit. Dit traject is speciaal opgestart voor hoger opgeleide anderstaligen. Via deze weg leren zij Nederlands op B1-niveau, waarna ze kunnen doorstromen naar het Leerwerktraject in de Zorg. Wellicht dat dit tot een nieuwe groep leerlingen kan leiden wanneer het project de financiële middelen heeft om te herstarten.
Er ontstaan ondertussen steeds meer initiatieven die zich ook richten op het opleiden van statushouders. De hoop is dat deze groei kan gaan leiden tot meer structurele financieringsmogelijkheden. Het is in ieder geval duidelijk dat het Leerwerktraject in de Zorg heeft geleid tot meer aandacht voor deze doelgroep, zowel binnen als buiten de HAN!
Originele tekst begint hier
Leerwerktraject in de zorg voor statushouders
Statushouders in Nederland met een opleiding en/of ervaring in de zorg – in het land van herkomst – hebben moeite met het vinden van een passende werkplek. Om een BIG-registratie te krijgen moeten zij een vierjarige hbo verpleegkunde afronden of een langdurig assessmenttraject doorlopen. Deze doelgroep heeft bovendien te maken met een aantal drempels. Zo beheersen zij bijvoorbeeld de Nederlandse taal niet op het vereiste niveau, hebben ze geen netwerk en is het cultuurverschil op de werkvloer groot.
In het voorbereidende Leerwerktraject in de Zorg volgen de statushouders een programma bij de HAN. Dit programma gaat in op het leren en werken in de zorg in Nederland en het leggen van contacten met potentiële werkgevers.
Programma
Het traject bestaat uit twee blokken van ieder 12 lesweken. Deze start altijd in november en eindigt in mei. De deelnemers hebben gemiddeld 15 contracturen en 15 uur zelfstudie. Er staan er een aantal excursies en werkbezoeken bij zorginstellingen op het programma. Daarnaast volgen de deelnemers ook korte kennismakingsstages.
Het programma omvat het aanleren van taalvaardigheden en soft skills:
- Het verbeteren van Nederlands B1 naar B2+ niveau met een nadruk op verpleegkundig jargon
- Communicatievaardigheden (intercultureel en met patiënten)
- Studievaardigheden
- Sollicitatietraining en presenteren
Beroepsinhoudelijke kennis:
- Beroepsinhoudelijke oriëntatie
- Introductie van het Nederlandse zorgstelsel
- Beroep oriënterende meeloopdag(en) op de werkvloer
- Meet & match activiteiten met zorginstellingen
Vakinhoudelijke kennis:
- Reflectieve vaardigheden
- Samenwerkingsvaardigheden
- Fysiologie & anatomie
Learning by doing: opstarten en evalueren
Voorafgaand aan het leerwerktraject voor statushouders in de zorg heeft de HAN een soortgelijk programma opgesteld voor de energiesector. Daarnaast organiseert de HAN een cursus taal- en schakeljaar voor jonge statushouders ter voorbereiding op een fulltime hbo-studie. Op basis van de ervaringen uit deze programma’s hebben docenten van het HAN Talencentrum en hbo-opleiding Verpleegkunde gebrainstormd over de opzet van het leerwerktraject in de zorg.
Het traject is opgestart middels een intensieve samenwerking tussen HAN Talentcentrum, HAN hbo-opleiding Verpleegkunde, Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF en organisaties Sint Maartenskliniek, GGZ Oost Brabant, Buurtzorg, Santé partners, STMG, Pro Persona en DrieGasthuizenGroep.
Aan het eerste traject 2021-2022 namen 11 studenten deel (lees hier over de feestelijke uitreiking van de certificaten). Negen hiervan zijn gestart met een (mbo/hbo) opleiding verpleegkunde met een deeltijdbaan in de zorg. De studenten zijn betrokken geweest bij de evaluatie van dit eerste traject. Naast dat de enorme gedrevenheid, openheid en kritische blik van de studenten positief opviel, zijn er ook punten op om te letten:
- Betrokkenheid werkgevers en persoonlijke begeleiding maken het traject succesvol;
- Het gebrek aan beheersing van de Nederlandse taal onder de deelnemers heeft veel invloed op het tempo van de lessen en het leerproces, daarom is taalondersteuning (ook na afronding van het project) zeer belangrijk;
- De studenten brengen een andere zienswijze op de zorg mee, deze nieuwe perspectieven verrijken de tutorgroep;
- Lees hier de uitgebreide terugblik op studiejaar 2021-2022.
Daarnaast geeft Kim Donachie – Onderzoeker en leraar op de HAN – aan dat het goed is om binnen de tutorgroep verwachtingen uit te spreken. Daarnaast lijkt variatie in tentamenvormen in het voordeel van deze studenten. Denk hierbij aan performance assessments in plaats van schriftelijke toetsing.
In november 2022 is het tweede traject (2022-2023) van start gegaan met zeven deelnemers. Het streven is dat ze allemaal met een opleiding en baan in de zorg starten.
Opbrengsten
Het Leerwerktraject draagt bij aan het terugdringen van de personeelstekorten door nieuw arbeidspotentieel aan te boren. Daarnaast zorgen deze nieuwe collega’s voor meer culturele diversiteit en betere cultuursensitieve zorg. Zorgvragers met een biculturele achtergrond voelen zich hierdoor meer gezien, gehoord en begrepen. Het heeft zelfs een positief effect buiten de sector: trajecten als deze geven statushouders een positief toekomstperspectief in de Nederlandse samenleving.
Leer van de ervaringen
Docenten verpleegkunde op de HAN Ankana Spekkink en Susan Berentsen delen waar ze in het proces tegenaan liepen. Daarnaast geven zij tips hoe jij dit beter kunt doen:
- De behoeften van betrokken werkgevers tussentijds niet voldoende scherp, neem daarom de betrokken partners (en studenten) actief mee in het verandertraject;
- Toetsing deelnemende studenten niet voldoende formatief gemaakt, bedenk daarom hoe formatieve toetsing eruit behoort te zien en hoe dit aan studenten wordt teruggekoppeld;
- De impact van het solliciteren voor de studenten en werkgevers onderschat, schenk daarom voldoende aandacht voor de individuele begeleiding naar de juiste werkplek;
- Maak tijd voor een zorgvuldige evaluatie met alle betrokkenen (ook tussentijds).