Als ambassadeur arbeidsbesparende technologie in de zorg kom ik op veel plekken waar ik eindeloze mogelijkheden van digitale ondersteuning zie. Ik zie dan ook hoe deze vernieuwingen bijdragen aan het verkleinen van personeelstekorten, aan het vergroten van het werkplezier en aan meer regie voor mensen met een zorgvraag. Driewerf hulde voor technologie dus, toch worden de mogelijkheden nog niet massaal benut. Waarom lukt het de ene professional en organisatie beter dan de ander om hiervan te profiteren? Hoe kunnen we door het stellen van innovatieve vragen en door het delen van kennis meer profijt halen uit de mogelijkheden van digitale zorg? Ik noem drie randvoorwaarden en enkele mooie voorbeelden.
Ten eerste: het gaat niet om de technologie als doel, maar om andere vragen stellen!
Innovatie begint met het stellen van vragen. Vanuit een ander paradigma, zoals: wat is de gewenste kwaliteit van leven en functioneren en wat is daarvoor nodig? Dit heeft niet zozeer te maken met zorg, maar de essentie is eerder of iemand kan meedoen, ertoe doet, prettig en veilig woont etc. En mocht er ook een behoefte zijn op het gebied van welzijn, ondersteuning of zorg, dan is de vraag wat iemand zelf kan en wil; waar is (professionele) ondersteuning nodig? En is de juiste plek niet gewoon waar iemand het liefste slaapt? Hoe kan die wens met technologie worden ondersteund? Er zijn legio mooie voorbeeld. Hartwacht biedt thuis ondersteuning (en gemoedsrust) voor mensen met hartklachten. Mijn Compaan: waar een oudere, die thuis kwetsbaar wordt, familie en professionals via een digitaal platform contact houden met elkaar. Een automatische WC-spoeler die mensen na toiletgang schoonspoelt, zodat zij langer thuis kunnen wonen zonder hulp te vragen. Deze innovaties zijn tot stand gekomen door te beginnen met een vraag over kwaliteit van leven en functioneren.
Ten tweede: samen continu leren!
Werken met digitale ondersteuning in de zorg vraagt andere technische kennis, (digitale) vaardigheden en ondersteuning van burgers en professionals. Er zijn mooie voorbeelden waar dit in regio’s gezamenlijk wordt opgepakt. Zoals de helpdesk digitale zorg van Amaris Zorggroep, Tergooi-ziekenhuis en de samenwerkende huisartsen in ‘t Gooi (RHOGO). De ambitie is dat de helpdesk ook bijdraagt aan de werkgelegenheid en een duurzame inzetbaarheid van bijvoorbeeld mensen die tijdelijk niet inzetbaar kunnen zijn in de fysieke zorg, maar die wel waardevol kunnen zijn vanuit de helpdesk. Slim werken en doelen verbinden!
Ten derde samen ontwerpen en financieren!
Anders werken met digitale ondersteuning vraagt een lerende organisatie, re-design van zorgprocessen en andere financieringsmodellen. Hier zijn bestuurlijk lef, mentale- en veranderruimte nodig. En samenwerking met de financiers vanuit een gedeelde waarde en doelstelling. Tante Louise heeft onlangs een meerjarencontract met CZ gesloten waarbij ze een aansprekende gezamenlijke ambitie uitspraken. Zo kan het ook.
Al deze innovaties worden geleid door bestuurders die vanuit gelijkwaardigheid en samenwerking met burgers, medewerkers en collega-organisaties binnen en buiten de sector op zoek zijn naar nieuwe antwoorden op vragen: langer gezond, meer eigen regie, vergroten van werkplezier en behoud van medewerkers. Duurzaamheid komt steeds hoger op de agenda. Goed voorbeeld doet volgen. Het begint met de vraag: wat is de maatschappelijke vraag, wat kan ik daaraan bijdragen en wie kan daarbij helpen? Samen weten we meer, kunnen we meer, zijn we slimmer. Ik zou zeggen samen vragend vooruit!
Lea Bouwmeester, ambassadeur Arbeidsinnovatie Actie Leer Netwerk
Lea Bouwmeester is kwartiermaker, (dag)voorzitter, adviseur, toezichthouder en bouwer van netwerken. Ze studeerde aan de Hogeschool van Amsterdam en Nyenrode Business Universiteit. Van 2006 tot 2017 was ze voor de PvdA woordvoerder zorg in de Tweede Kamer. Ze is voorzitter van de redactieraad van ICT&Health, en daarnaast bekleedt ze een aantal voorzittersrollen in adviesraden en raden van toezicht, waaronder het Antonius Ziekenhuis en CAK.
Deze blog verscheen ook op skipr.nl.