Ziekenhuizen in Rotterdam-Rijnmond sloegen met ondersteuning van DeRotterdamseZorg de handen ineen om de personeelstekorten op de operatiekamers aan te pakken. Met het programma Operatie Bezetting OK creëerden ze een dynamische samenwerking. Het programma bestaat uit de initiatieven regionaal uitwisselen, regionaal en innovatief opleiden en het verbeteren van het leerklimaat. Sinds het Koploperschap in april 2021 is het programma opgeschaald en vastgelegd in verschillende blauwdrukken. Delen van het project zijn daardoor volledig over te dragen aan andere afdelingen en organisaties.

Regionale samenwerking

De Rotterdamse operatiekamers komen operatieassistenten en anesthesiemedewerkers tekort. Daardoor wordt de belasting op het vaste personeel groter. Daarnaast is er minder tijd en aandacht voor het opleiden van nieuwe collega’s. Dit leidt tot een toename van de zorgkosten door de inzet van zzp’ers en detachering. Deze ontwikkelingen hebben tot sluiting van enkele operatiekamers geleid.

Met het programma Operatie Bezetting OK werken Erasmus MC, Ikazia Ziekenhuis, IJsselland Ziekenhuis, Franciscus Gasthuis & Vlietland, Maasstad Ziekenhuis, Spijkenisse Medisch Centrum, Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis en Het Oog Ziekenhuis regionaal samen om deze personeelstekorten aan te pakken.

Personeelstekorten operatiekamer

Regionale opschaling van de projecten

De verschillende initiatieven zijn opgezet om regionaal personeel uit te wisselen, regionaal en innovatief op te leiden en het leerklimaat op de OK te verbeteren. Een aantal initiatieven zijn afgerond en worden geborgd in de deelnemende organisaties. Het regionale netwerk is belangrijk in het monitoren van de initiatieven en om gezamenlijk vraagstukken op te blijven pakken. Programmamanager Marlies van Vianen: “Door die verbindingen kun je in de regio écht samenwerken en slagkracht hebben.”

Inmiddels komen er ook concrete vragen vanuit andere afdelingen. Bijvoorbeeld vanuit de managers van de afdeling dialysezorg die ondersteuning vragen bij mogelijke oplossingsrichtingen. Of vanuit laboranten die de forse tekorten regionaal willen aanpakken. De arbeidsmarktverkenning voor deze projecten is gestart. Tegelijkertijd wordt er gewerkt aan een blauwdruk over de inhoud en hoe organisaties/afdelingen het zelf kunnen inzetten.

De vier initiatieven

‘Samen kom je verder’ is het motto van de samenwerking. OK-managers van de verschillende organisaties nemen deel in het programma. Zij geven de initiatieven vorm. Daarnaast worden de OK-medewerkers betrokken via interne campagnes, presentaties en door deelname in projectteams. Hierdoor leren de projectteamleden samen te werken met andere (domeinoverstijgende) organisaties.

Elk initiatief heeft een OK-manager als verantwoordelijke, een projectleider en een projectteam waarin elk ziekenhuis vertegenwoordigd is. De managers komen elke drie weken samen om de voortgang te monitoren, het proces af te stemmen en te komen tot besluitvorming.

Het programma bestaat uit de volgende initiatieven:

  • Regionaal uitwisselen – OK-medewerkers kunnen (tijdelijk) meedraaien in een ander ziekenhuis binnen de regio. Voor zowel werk- als leerplekken, om zo ervaring op te doen met ander type ingrepen. Wanneer een werkplek niet meer passend is voor een medewerker, kan deze binnen de regio aan de slag in een ander ziekenhuis. Dit initiatief is volledig overgedragen aan deelnemende organisaties. Inclusief communicatiemiddelen voor interne bekendheid.
  • Regionaal opleiden – De werving en selectie wordt gezamenlijk in de regio opgepakt. Er zijn ruim 800 kandidaten geworven en 90 opleidingsplekken gevuld. Door de strenge selectie en regionale samenwerking is de uitval verminderd. Een leerling/kandidaat kan regionaal op de plek ingezet worden die het beste past. Bekijk ook de online wervingscampagne en de onderstaande video.
  • Innovatief opleiden – De ziekenhuizen onderzoeken leermethodes als e-learning, simulatieonderwijs en virtual reality. In samenwerking met CZO is een nieuw opleidingscurriculum voor operatieassistenten en anesthesiemedewerkers uitgewerkt. Hiermee kunnen ze leerlingen sneller opleiden tot een erkend diploma en inzetten.
  • Leerklimaat OK – De ziekenhuizen hebben een interventie afgerond om het leerklimaat op de OK te verbeteren. Door het leerklimaat in beeld te brengen, dit te bespreken en op basis van onderbouwde bevindingen een verandering vorm te geven. Dit is uitgewerkt in een blauwdruk, zodat dit breder ingezet kan worden. Ook buiten de operatiekamer.

Succes- en faalfactoren

Wil je aan de slag met een grootschalige regionale samenwerking? Marlies van Vianen geeft aan waar je rekening mee moet houden:

  • Vergroot de betrokkenheid door van elke deelnemende organisatie een medewerker in het projectteam te hebben;
  • Voorkom verrassingen door voor een intern dialoog te zorgen, hiermee creëer je ook verbindingen;
  • Zorg voor regelmatige en overzichtelijke updates over het proces;
  • Werk vanuit vertrouwen en verbinding. Het is niet erg als het schuurt. Ga goed het gesprek met elkaar aan en bespreek je (gezamenlijke) ambities;
  • Betrek de eindgebruiker bij de ontwikkeling van het project;
  • Geef het tijd en sluit aan bij het tempo van de verschillende organisaties;
  • Betrek een onafhankelijke ‘regisseur’;
  • Start met kleine, haalbare acties die snel succesvol kunnen worden. Dit genereert energie!

Dit initiatief is in april 2021 Koploper geworden, de tekst heeft op 27 september 2022 een update gekregen.

Bekijk de uitzending met Erik Beekmans over Operatie Bezetting OK hieronder:

Neem contact op met Marlies van Vianen als je interesse hebt in de verschillende blauwdrukken of als je andere vragen over het Koploperinitiatief hebt.

Initiatiefnemer van dit project
Marlies van Vianen
Programmamanager
06-21370646 Stuur een e-mail