Om tevreden personeel te houden, nieuw personeel aan te trekken en betere zorg te leveren, heeft het Brabantse Jeroen Bosch Ziekenhuis geïnvesteerd in gezond werken in de nacht. Het resultaat: zorgmedewerkers die het er unaniem over eens zijn dat hún werkplek de fijnste is.
Dat nachtdiensten schadelijk zijn voor de gezondheid, tonen rapporten al langere tijd aan. Maar: nachtdiensten horen er nu eenmaal bij als je in de zorg werkt, is de heersende gedachte. ‘Van dat idee zijn we afgestapt. Om nu en in de toekomst goede zorg te verlenen en tevreden personeel te hebben, zijn we als eerste in het land op de Intensive Care gestart met maatregelen om de nachtdiensten bewust anders aan te pakken’, aldus het hoofd unit intensive care. Voorlichting, het aanbieden van gezonde voeding in de nacht, meer oog voor de balans tussen werk en privé en flexibele roostering zijn de spil van dit Koploperproject.
Update Pilot met een chronorooster
In het Jeroen Bosch Ziekenhuis in ‘s-Hertogenbosch loopt een pilot met een chronorooster: een aangepast rooster voor verpleegkundigen op de intensive care, dat rekening houdt met de biologische klok. Zo hoopt het ziekenhuis de nachtdiensten gezonder en fijner te maken voor het personeel.
Kaylee van Elderen doet als verpleegkundige mee aan de pilot van het Jeroen Bosch Ziekenhuis: “Ik werkte hiervoor ook in nachtdiensten en dan merkte ik dat ik soms wel twee dagen nodig had om daarvan te herstellen en in een normaal ritme te komen. Met dit nieuwe rooster, merk ik nu al dat ik veel sneller herstel.”
In het normale rooster beginnen de verpleegkundigen om 23.00 uur met de nachtdienst en werken ze tot 7.00 uur ’s ochtends door. Op dat moment worden ze afgelost door de ochtendploeg. In het chronorooster dat nu door een deel van de verpleegkundigen getest wordt, duurt de dienst niet meer de hele nacht. Verpleegkundigen starten óf vroeg in de ochtend, om 4.00 uur, en werken dan tot 12.00 uur ’s middags. Of ze werken juist tot laat door: van 20.00 uur tot 4.00 uur ’s nachts.
“Het idee is dat er altijd een stuk van de nacht over blijft om te slapen en het natuurlijke ritme minder wordt verstoord”, vertelt Astrid Salet, internist-intensivist van het Jeroen Bosch Ziekenhuis. “Het chronorooster houdt daarnaast beter rekening met het natuurlijke ritme. Sommige mensen zijn van nature vroege vogels, anderen juist avondmensen.”
Lees verder in het artikel van het RTL nieuws of in het artikel op Skipr.
Update Gezond door de Nacht
Dit initiatief is in juni 2020 Koploper geworden, de tekst heeft in april 2023 een update gekregen.
Momenteel bevindt dit project zich in de opschalingsfase. Het project is gestart op de intensive-careafdeling, maar is inmiddels uitgerold op meerdere afdelingen van het Jeroen Bosch ziekenhuis. Ook andere ziekenhuizen hebben dit initiatief overgenomen.
Daarnaast is het initiatief uitgebreid met het onderdeel ‘slaap en licht’. Verminderde kwaliteit van slapen blijkt van invloed op het functioneren van medewerkers. Onderzocht wordt welke invloed licht hier op heeft. Door nu aandacht te besteden aan de schadelijke effecten van nachtwerk en het verbeteren van slaapkwaliteit, wordt mogelijk de verloopintentie van verpleegkundigen ingeperkt.
De aandacht verschuift hierbij steeds meer van verzuim naar preventie.
Niet bestrijden maar voorkomen. Investeren in de vitaliteit en werkplezier van medewerkers loont.
Meer informatie over de invloed van licht:
- De invloed van licht op de mens (Kennisdomein)
- De enorme invloed van licht op je gezondheid (Pfizer)
Originele tekst begint hier
Wat levert het op?
De resultaten van dit Koploperproject zijn niet mals. Er is een forse afname van ongezond eten in de nachtdiensten, het aantal incidenten of bijna-incidenten in de nacht is afgenomen doordat medewerkers uitgerust zijn, het ziekteverzuim is structureel omlaag gegaan, teams ervaren meer draagkracht en een positieve werksfeer, er is minder uitstroom van personeel en een grotere instroom van nieuwe verpleegkundigen. Goed voor elkaar zorgen is in de teams nu een speerpunt geworden. De balans tussen werk en privé komt standaard in jaargesprekken aan bod, maar is tussentijds ook altijd een aandachtspunt.
Wat kunnen andere organisaties leren van dit voorbeeld?
Waarom is dit een goed voorbeeld?
De schadelijke effecten van nachtwerken zijn niet gering: je verstoort de biologische klok, raakt vermoeid en kunt er langdurige gezondheidsklachten aan overhouden. De Gezondheidsraad heeft daar helder wetenschappelijk bewijs voor neergelegd. Dit maakt werken als verpleegkundige minder aantrekkelijk. Bovendien: vermoeid werken in de nacht heeft incidenten als gevolg, zoals verkeerde medicatie, het onjuist uitvoeren van interventies en verkeersrisico’s tijdens de rit naar huis. Werkgevers in de zorg moeten maatregelen treffen om de effecten van nachtwerk te beperken. Dit voorbeeld van het Jeroen Bosch Ziekenhuis laat zien hoe je gezond werken in de praktijk kunt vormgeven, met indrukwekkende resultaten.
Bekijk ook de aflevering van Actie Leer TV 1 op 1 met Gezond door de Nacht hier:
- Gezond door de Nacht-Jeroen Bosch Ziekenhuis
- Nationale HR Zorgaward 2019
- Kroon op het werk
- Met kip, noten en de energypod de nachtdienst door (NRC)