De zorg kampt met een tekort aan personeel, terwijl de zorgvraag en -zwaarte juist toeneemt. Dat merkt ook het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ). Om dit probleem op te lossen, moeten we in de zorg anders denken en doen. CWZ heeft daarom, naar het voorbeeld van het Maastrichts Universitair Medisch Centrum, voor haar patiënten een centrum voor zelfzorgvaardigheden ingericht. Dit is een plek waar de patiënt uniforme kwalitatief hoogwaardige instructies op het gebied van verpleegkundige handelingen ontvangt, zodat men na ontslag uit het ziekenhuis of tijdens een poliklinische behandeling (zoveel als mogelijk) de regie heeft over zijn zorg en leven.
Zelfredzaamheid
Het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis ziet de patiënt als partner en gelooft erin dat patiënten die zelfredzaam zijn, (langer) zelfstandig kunnen blijven functioneren. Dat is waardevol en zinnig, zowel voor patiënt als voor de zorg. De veronderstelling is namelijk dat een goed geoefende patiënt (of zijn naaste) pas een beroep zal doen op passende zorg op momenten dat dit noodzakelijk is.
Zelfzorg Thuis fase 1
In het voorjaar van 2024 is in CWZ de eerste fase van Zelfzorg Thuis gestart met 6 verpleegkundige handelingen. Inmiddels zijn er voor 15 verpleegkundige handelingen protocollen ontwikkeld. CWZ doet dit in nauwe afstemming met de regionale zorgaanbieders wijkverpleging van Zorg in mijn Wijk.
Zelfzorg Thuis fase 2
Nu (tweede fase) wordt Zelfzorg Thuis regionaal ingebed. Hierbij zijn naast Zorg in mijn Wijk ook NEO (huisartsen), Radboudumc, het sociaal domein, de gemeente Berg en Dal en WZW betrokken. De partijen hebben een gezamenlijke doorontwikkeling tot een regionaal platform voor ogen. Ook zijn er gesprekken met Stichting Kompaz. Zij zijn verbonden aan het MUMC en begeleiden de landelijke uitrol van Zelfzorg Thuis. Met hen zijn afspraken gemaakt over het gezamenlijk optrekken in de regionale en landelijke ontwikkelingen.
Vormgeving en uitvoerbaarheid initiatief
Vanaf de start van het project is een transferverpleegkundige uit het primaire proces nauw betrokken geweest bij de inhoudelijke vormgeving en praktische uitvoerbaarheid van het initiatief. Daarnaast is er een multidisciplinaire werkgroep samengesteld, bestaande uit afdelingsverpleegkundigen en afdelingshoofden van de betrokken klinische afdelingen. Deze werkgroep heeft actief bijgedragen aan de ontwikkeling van de eerste scholingsmodules, waarbij zij input hebben geleverd op basis van hun dagelijkse praktijkervaring. Hun inbreng is essentieel voor het borgen van de aansluiting bij de werkvloer en het creëren van draagvlak binnen de teams.
Impact op de arbeidsmarkt
De inzet van Zelfzorg Thuis leidt tot een aanzienlijke vermindering van de benodigde verpleegkundige inzet in de gehele zorgketen. Doordat patiënten beter voorbereid en zelfstandiger vanuit het ziekenhuis naar huis gaan, is wijkverpleegkundige zorg in veel gevallen niet meer nodig. Dit verlicht de druk op de toch al schaarse verpleegkundige capaciteit, zowel binnen het ziekenhuis als in de wijkverpleging.
Daarnaast creëert het initiatief een nieuwe loopbaanfunctie: de verpleegkundig vaardigheidsinstructeur. Deze functie biedt ervaren verpleegkundigen de mogelijkheid om hun kennis en vaardigheden in te zetten voor scholing en coaching van collega’s en patiënten. Daarbij is de fysieke belasting lager dan in de directe patiëntenzorg, wat bijdraagt aan duurzame inzetbaarheid en het behoud van waardevolle expertise binnen de zorgsector.
Voordelen
Er zijn verschillende voordelen die kunnen worden toegeschreven aan Zelfzorg Thuis:
- Minder verpleegdagen: CWZ verwacht een ligdagreductie. Men hoeft namelijk niet meer te wachten met naar huis gaan tot er wijkverpleging beschikbaar/geregeld is
- Vrijspelen van capaciteit op de verpleegafdeling om complexe zorgvraag op te vangen
- Door het aanleren van verpleegkundig technische handelingen te centraliseren via Zelfzorg Thuis, creëert CWZ ruimte op de verpleegafdelingen om de groeiende en complexer wordende zorg op te vangen
- Minder consulten polikliniek: door inzet van digitalisering zijn minder (herhaal)consulten en minder fysieke consulten nodig
- Minder administratieve lasten: wanneer patiënten in staat zijn zelf bijvoorbeeld hun anamnese digitaal in te vullen of hun zorgvraag digitaal te managen, zal er minder administratieve last zijn voor de zorgprofessionals
- Meer eigen regie voor de patiënt.
Verbinden informele en formele zorg
Het initiatief is gericht op het meenemen van (zorg)professionals in het belang van het samenwerken met de informele zorg. Het ligt daarnaast ten grondslag aan een betere samenwerking tussen zorg- en welzijnsprofessionals en de informele zorg, denk hierbij aan familieleden, vrijwilligers of de gemeenschap.