Het Digitaal Gezondheidscentrum (DGC) is een innovatief initiatief dat inspeelt op de toenemende zorgvraag door vergrijzing, complexere zorgbehoeften en een tekort aan zorgpersoneel. De samenleving vergrijst, mensen worden ouder en hebben vaker meerdere (chronische) ziektes tegelijkertijd. Dit gaat gepaard met tal van medische en niet-medische problemen, zoals financiële, sociale en mentale uitdagingen. In behandelingen van chronische aandoeningen blijkt een medisch-/fysiek-georiënteerde invalshoek vaak onvoldoende, omdat onderzoek aantoont dat juist de leefomstandigheden en sociale context van significante invloed zijn op het welbevinden van mensen. Toch wordt deze brede benadering nog onvoldoende structureel toegepast. Tegelijkertijd laten de zorgprognoses zien dat de vraag naar zorg in de regio gestaag stijgt met 12 tot 18% verspreid over de verschillende sectoren.
Het DGC is een regionaal samenwerkingsverband waarin zorg- en welzijnspartners samenwerken om mensen met chronische aandoeningen integraal te begeleiden. Het biedt een oplossing door een integrale samenwerking te realiseren tussen het medisch en sociaal domein, intensief ondersteund door (nieuwe) technologie en een centraal aanspreekpunt voor patiënten: de verpleegkundig telecoach. Deze aanpak leidt tot meer effectieve en efficiënte werkwijzen, wat resulteert in minder fysieke consulten, kortere opnames en betere samenwerking tussen zorg- en hulpverleners. Zorgprofessionals ervaren minder administratieve lasten en meer tijd voor complexe zorg, terwijl patiënten meer regie en inzicht krijgen in hun gezondheid.
Positieve gezondheid
Binnen de integrale en mensgerichte werkwijze staat het gedachtegoed van Positieve Gezondheid centraal. Deze benadering kijkt breder dan alleen de medische kant van ziekte en richt zich op zes dimensies van gezondheid: lichamelijke functies, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, meedoen en dagelijks functioneren. Patiënten worden gestimuleerd om zelf regie te nemen over hun gezondheid, met ondersteuning van een netwerk van zorg- en welzijnsprofessionals. Deze ondersteuning wordt gecoördineerd door de verpleegkundig telecoach, die laagdrempelig bereikbaar is via de BeterDichtbij-app. Gaat het even iets minder goed, dan is er de ‘zonodig meting’: Een patiënt houdt altijd de kans om bij terugval weer gezien te worden door een behandelaar.
Aanpak in de regio
Er wordt gewerkt met een regionale programmastructuur bestaande uit een bestuurlijk overleg, stuurgroep, transformatieteam, werkgroepen en projectteams. De werkwijze is gebaseerd op gelijkgerichtheid, wendbaarheid en het werken met een minimaal levensvatbaar product (MLP). Voor verandermanagement is het ADKAR-model ADKAR model van Jeff Hiatt (Prosci): de uitleg – Toolshero) gebruikt, een regionale aanpak met aandacht voor adoptie en communicatie.
Behaalde en verwachte resultaten
Van 2023 tot 2025 zijn er meer dan 3000 mensen met chronische ziekten begeleid door het DGC. Dit aantal groeit dagelijks. De eerste effecten op de zorgvraag laten zien dat het aantal fysieke herhaalbezoeken door mensen met chronische aandoeningen met ruim een vijfde (21%) is gedaald ten opzichte van 2019. Deze daling betreft onder meer patiënten met COPD, hartfalen, IBD, slaapapneu, Parkinson en chronische hoofdpijn.
In 2027 worden naar verwachting 30 zorgprocessen digitaal ondersteund, met duizenden patiënten in begeleiding. De begeleiding in het kader van gezondheid wordt uitgebreid en verankerd in alle zorgprocessen waarbij domein overstijgend samenwerken tussen medisch en sociaal domein het fundament is. Er wordt verwacht dat het aantal herhaalbezoeken in het ziekenhuis met 20% blijft dalen, dat de ligduur in de geriatrische revalidatiezorg (GRZ) met 10% wordt gereduceerd en dat de consulttijd in de huisartsenzorg met 25% afneemt.
Effect op de arbeidsmarkt
Het DGC heeft een aanzienlijke impact op de arbeidsmarkt. Door de integrale en deels digitale aanpak wordt de werkdruk verlicht en kunnen zorgprofessionals zich meer richten op complexe zorgvragen. Dit leidt tot een efficiëntere inzet van zorgpersoneel en een vermindering van administratieve lasten. Bovendien draagt het DGC bij aan het toegankelijk houden van zorg voor mensen met chronische ziekten, wat essentieel is in een tijd van personeelstekorten en een groeiende zorgvraag.
Schaalbare oplossing
De innovatieve benadering van het DGC, waarbij medische en sociale domeinen regionaal worden verbonden in één digitaal zorgconcept, biedt een schaalbare oplossing voor de toenemende zorgvraag. Dit model kan dienen als blauwdruk voor andere regio’s en draagt bij aan een toekomstbestendige zorg.
Hoewel het DGC is opgestart in het Rode Kruis Ziekenhuis werd al snel duidelijk dat er moest worden opgeschaald. Om een succesvolle oplossing neer te zetten moet de zorg verschuiven van de ene hoofzorgverlener naar een andere buiten het ziekenhuis. Op die manier wordt het een gezondheidscentrum van de regio en niet van het ziekenhuis, en daar zit de kracht.
Aandachtspunten
Het DGZ kent als geen ander de geheimen van een succesvol verandertraject. Enkele tips en aandachtspunten die uit hun proces naar voren kwamen:
- Werk vanuit gelijkgerichtheid tussen alle partners: zorg voor een gezamenlijke visie en gedeelde verantwoordelijkheid.
- Begin klein met een minimaal levensvatbaar product en schaal daarna op: leer van de eerste implementaties en verbeter stap voor stap.
- Investeer in verandermanagement en communicatie vanaf de start: zorg dat medewerkers goed geïnformeerd en betrokken zijn.
- Gebruik visuele methodieken om begrip over doelen en richtingen uit te tekenen. Dit helpt in gezamenlijke en onderlinge begripsvorming.
- Leer elkaars werelden kennen: Neem voldoende tijd om elkaars werelden te leren kennen en begrijpen tussen sectoren en over domeinen heen.
- Flexibiliteit: Balanceer continue tussen de voorgenomen plannen, het voortschrijdend inzicht en de veranderende omgeving. Durf aan te passen, gas terug te nemen, zodat je op andere onderdelen extra gas kan geven.
Toekomst
Het Digitaal Gezondheidscentrum is een baanbrekend initiatief dat niet alleen de zorg efficiënter en effectiever maakt, maar ook een positieve invloed heeft op de arbeidsmarkt door de werkdruk te verlichten en zorgprofessionals meer tijd te geven voor complexe zorgvragen. De resultaten tot nu toe zijn veelbelovend en laten zien dat digitale ondersteuning en domein overstijgende samenwerking de toekomst van de zorg kunnen transformeren.
Meer weten?
- Skipr: Ruim 20 procent minder herhaalbezoeken bij Digitaal Gezondheidscentrum
- Zilveren Kruis: Mijlpaal voor Digitaal Gezondheidscentrum: 21% minder herhaalbezoeken chronische aandoeningen
- ICT & Health: Minder herhaalbezoeken chronische patiënten dankzij digitale zorg
- Skipr: Digitaal Gezondheidscentrum krijgt transformatiegelden toegekend
- Zorgvisie: Gezondheid in eigen handen
- Dutch Health Hub: Huisartsen Kennemerland gaan werken met Digitaal Gezondheidscentrum
- ICT & Health: Digitaal Gezondheidscentrum in Beverwijk gelanceerd
- Rode Kruis Ziekenhuis: Digitaal Gezondheidscentrum: toekomst van de zorg in praktijk
- LinkedIn pagina: Digitaal Gezondheidscentrum
- Webinar: Regionale samenwerking regio Kennemerland