Een gezellige lokale ontmoetingsplek, maar dan online: dat is het digitale buurtcentrum Rosa. Dit platform is het verlengstuk van het fysieke buurtcentrum in de wijk Lombok in Utrecht. De digitale versie lijkt in alle aspecten op haar fysieke evenbeeld: er is een gezellige huiskamer, er zijn leuke dingen te doen en je vindt er het laatste nieuws uit de wijk. Sociaalwerkorganisatie DOCK ontwikkelde in samenwerking met partner WijkConnect, dit eerste digitale buurtcentrum van Nederland vanuit de gedachte dat iedereen mee moet kunnen doen in onze digitaliserende samenleving. Ook biedt deze werkwijze volop kansen voor buurtbewoners en welzijnswerkers. Community en participatie zijn hierbij de toverwoorden.
Dit initiatief is in mei 2024 Koploper geworden, de tekst heeft in juli 2025 een update gekregen.
De impact van het digitale buurtcentrum
Sociaalwerkorganisatie DOCK uit Utrecht ontwikkelde in 2024 in samenwerking met partner WijkConnect het digitale buurtcentrum Rosa. Ze deden dit vanuit de gedachte dat iedereen mee moet kunnen doen in een digitaliserende samenleving. Na ruim een jaar in bedrijf te zijn, zijn er veelbelovende resultaten geboekt.
Functionaliteiten en werking van het Digitaal Buurtcentrum
Doordat het voor partnerorganisaties en bewonersinitiatieven mogelijk is om zichzelf te verbinden aan het digitaal buurtcentrum, is een volgende stap gezet richting een community/netwerk. Het digitaal buurtcentrum is daarnaast ook zónder fysiek buurtcentrum met bewoners te starten. Ook het ontwerp heeft een ontwikkeling doorgemaakt. Er is een vereenvoudiging doorgevoerd, waardoor digitaal buurtcentrum Rosa gebruiksvriendelijker en aantrekkelijker is. In de huiskamer leren buren elkaar en betrokkenen kennen in de chat of door een bericht te sturen. Inmiddels hebben ook diverse buurtcentra hun eigen welkomstvideo.
Impact van digitaal buurtcentrum Rosa op de werkvloer
Sociaal werkers leren door het digitaal buurtcentrum online ‘aanwezig’ te zijn om nieuwe doelgroepen te bereiken. Tegelijkertijd wordt sociaal werk zichtbaarder voor nieuwe doelgroepen. Bewoners krijgen met Rosa een podium om zelf verbindingen te leggen in de wijk waardoor de sociaal werker niet overal live aanwezig hoeft te zijn. Er is meer aandacht voor zorgen met en voor elkaar. Digitaal buurtcentrum Dichterswijk (Buurtmakersdichterswijk.nl) is mét bewoners opgezet. Hier worden buurtactiviteiten verzameld en dit maakt elkaar ontmoeten en meedoen makkelijker. Partners worden online zichtbaar waardoor samenwerkingen tussen verschillende domeinen worden versterkt.
Invloed op personeelstekorten in zorg en welzijn
In de wijk Overvecht kan het aantal vragen aan het buurtteam met 30% worden teruggebracht door bewoners in een vroeg stadium te verwijzen naar het voor hun relevante aanbod. Denk hierbij aan vragen op het gebied van financiële problemen, de buurtsportcoach met gratis sportaanbod en gratis / laag budget buurtmaaltijden om gezond te eten en anderen te ontmoeten.
Door het sociale- en welzijnsaanbod goed zichtbaar en bekend te maken, kan er door huisartsen / POH ook worden doorverwezen naar het preventie aanbod, bijvoorbeeld vanuit Welzijn op Recept en Positieve Gezondheid in de wijk.
Ontwikkelingen
Digitaal buurtcentrum Rosa is dus goed doorontwikkeld. En ook Buurtmakersdichterswijk.nl, dat is opgestart met DOCK, buurtbewoners en partners, doet het goed. Inmiddels draait ook Buurtcentrumdeleeuw.nl vanuit een fysiek buurtcentrum. In Kanaleneiland en Overvecht worden momenteel digitale buurtcentra opgestart in combinatie meerdere buurtcentra en partners.
Succes- en faalfactoren
Zorg dat je vooraf goed het doel in beeld hebt dat je wilt bereiken én met wie je dat wilt bereiken, zowel binnen als buiten je organisatie. Durf klein te beginnen en zorg dat de techniek mee kan groeien met behoeften. Deel succesverhalen en lessen binnen het team en binnen de organisatie.
De originele tekst begint hier
Het eerste digitale buurtcentrum van Nederland
Het idee van een online platform in een sociaal domein is niet nieuw, maar het volledig digitaliseren van een buurtcentrum is dat wel. Het digitaal buurtcentrum Rosa heeft momenteel vijf functionaliteiten: een chat, een buurtkrant, een prikbord, een activiteitenkalender en een contactpagina. Deze live interactiviteit via de chat is echt uniek aan dit initiatief. Iedereen die online aanwezig is in de huiskamer kan zo met elkaar praten. Het digitaal buurtcentrum gaat op deze manier niet alleen voor, maar vooral mét bewoners online en zet zo belangrijke stappen om hen digitaal aan te laten sluiten.
Het digitaal buurtcentrum is er echt voor de community. Zo is het de bedoeling dat het beheer en de reactie ook vanuit de community uitgevoerd worden. Waar nodig verbinden of ondersteunen de welzijnswerkers.
Voordelen voor welzijnswerkers
Niet alleen bewoners, maar ook de betrokken welzijnsprofessionals halen grote voordelen uit deze innovatie. Het digitaal buurtcentrum is een laagdrempelig middel voor de welzijnswerkers om bewoners online te bedienen, aanwezig te zijn, maar ook samen te leren over de digitale wereld. Het zorgt voor een groter, efficiënter bereik op een meer toegankelijke manier. Welzijnswerkers kunnen meer contacten aangaan in minder tijd en ze kunnen preventief werken. Ook bewoners die minder makkelijk naar buiten kunnen, worden toch betrokken bij activiteiten. Zo biedt dit initiatief ook een oplossing voor overbelaste buurtteams.
Daarnaast biedt het kansen voor de professionele en persoonlijke ontwikkeling van medewerkers. Zij werken aan digitale geletterdheid, kunnen hun repertoire uitbreiden en blijven zo maatschappelijk relevant en bij de tijd. DOCK zet zo krachtig in op blended dienstverlening.
Een ander voordeel is dat het partnernetwerk van de welzijnsorganisaties gemakkelijker betrokken kan worden. De welzijnswerker van de toekomst werkt niet alleen, maar samen met vele partners op het gebied van taal, digitalisering en activiteiten. Het digitaal buurtcentrum is daar een ideaal middel voor.
Ontwikkelproces
Dit initiatief is opgezet door DOCK en ontwikkeld door partner WijkConnect. Samen zijn de wensen uit de praktijk vertaald naar deze innovatie.WijkConnect ontwikkelt vanuit de missie ‘mensen verbinden in de wijk’ al meer dan 10 jaar sociale platforms. Al vele buurtcentra maken gebruik van deze platforms voor de zichtbaarheid van activiteiten. Het digitale buurtcentrum is de volgende stap in dit proces.De ontwikkeling van het digitaal buurtcentrum is opgebouwd vanuit de volgende fases:
- Prototype fase (2022): De ontwikkeling van het digitaal buurtcentrum is gestart in 2022 met een designsprint. In vijf fases (probleem – ideeën – beslissen – prototypen – testen) is een met bewoners getest prototype opgezet.
- Fase 1 | Onderzoek en ontwikkeling (2023): In deze fase hebben WijkConnect en DOCK samen met bewoners en partners in drie rondes het digitaal buurtcentrum ontwikkeld. Tientallen bewoners en partners zijn hierbij betrokken, waarbij speciale aandacht was voor bewoners met minder sterk ontwikkelde taal- en digitale vaardigheden. In oktober 2023 is het digitaal buurtcentrum Rosa feestelijk gelanceerd.
- Fase 2 | Doorontwikkeling en opschaling (2024): DOCK Utrecht heeft de ontwikkeling van het digitaal buurtcentrum lokaal omarmd. Het digitaal buurtcentrum moet een vast instrument in de toolbox van de sociaal makelaars worden. Het doel hiervan is niet alleen het vergroten van het bereik, maar ook efficiënter en prettiger werken. Op dit moment, midden 2024, staan doorontwikkeling en opschaling centraal. Ook dit wordt samen met bewoners, partners en welzijnswerkers gedaan. De community is en blijft leidend.
- Fase 3 | Volwassen product en werkwijze (2025 en verder): Het streven is om 2024 af te sluiten met een volwassen product en een bekend instrument in de werkwijze van sociaal makelaars.
Verandering vraagt veel van mensen, en er is tijd en een gedegen proces nodig om dat te omarmen. Veranderingen moeten belangrijk zijn voor alle betrokkenen: anders wordt het niet geaccepteerd. Ook moet voor iedereen duidelijk zijn wat er gaat gebeuren en wat er van hen gevraagd wordt.
Een tip die DOCK andere veranderaars geeft is het opzetten van een lokaal projectteam, zodat er direct lokale ambassadeurs zijn voor eventuele vervolgstappen. Dit was namelijk een leerpunt in dit proces: het oorspronkelijk landelijke team moest van ver komen om de lokale context te snappen en daarop aan te sluiten.
Toekomstwensen
Het digitaal buurtcentrum staat stevig, maar wordt ook nog steeds doorontwikkeld. Een grote wens is bijvoorbeeld een online smoelenboek dat de chatfunctie van het buurtcentrum nog levendiger zal maken. Ook andere Utrechtse wijken zoals Overvecht hebben interesse in een eigen digitaal buurtcentrum.Het digitaal buurtcentrum wordt zo de online toegangspoort voor digitale activiteiten van partners en bewoners. DOCK verwacht dat het netwerk van partners en bewoners die op deze wijze aansluiten alleen maar blijft groeien. Zo worden er mooie stappen gezet richting een inclusievere samenleving, waarbij tegelijk ook het werk van welzijnswerkers leuker en makkelijker wordt gemaakt.
Meer lezen?
- Buurtcentrum Rosa: Lancering digitaal buurtcentrum Rosa
- Sociaal werk Nederland: DOCK en WijkConnect lanceren eerste online buurtcentrum