Zorgverleners ervaren in kritische beroepssituaties regelmatig machteloosheid en stress. Het Koploperinitiatief ‘Virtual Reality’ traint beginnend professionals om op zulke moment regie te nemen.
In het initiatief Virtual Reality is een leergemeenschap opgezet tussen diverse opleidingen van Fontys Hogescholen zoals ICT, paramedische beroepen, toegepaste psychologie en mens & gezondheid samen met zorginstellingen en het bedrijfsleven. Studenten van de technische opleidingen ontwikkelen Virtual Reality-materiaal, waarmee studenten van de zorg- en welzijnsopleidingen belevingsgericht onderwijs krijgen in het adequaat omgaan met stressvolle beroepssituaties. De student kan met Virtual Reality veilig oefenen met overzicht houden, en experimenteren met handelen en houding. Doordat beginnend zorgprofessionals op deze manier al in een vroeg stadium handvatten krijgen in zelfregulatie bij stressvolle situaties, kan ziekteverzuim en vertrek uit de zorg voorkomen worden. Virtual Reality biedt de mogelijkheid om eindeloos te variëren in het aanbod van beroepsspecifieke situaties. De beroepspraktijk kan in de leergemeenschap ook nieuwe casuïstiek aanbieden waarvoor zij graag scholing op maat zou willen hebben.
Update: Virtual Reality
Dit initiatief is in maart 2019 Koploper geworden, de tekst heeft in juni 2023 een update gekregen.
Dit project bevindt zich in de implementatiefase.
Het project heeft geleid tot een duurzaam regionaal samenwerkingsverband ‘Virtueel leren’ tussen Fontys Hogescholen, diverse zorginstellingen en het bedrijfsleven. Gezamenlijk worden innovatieve tools ontwikkeld en geëvalueerd. Een voorbeeld is een VR-module voor zelfregulatie bij het omgaan met agressie op de werkvloer en interactieve 360° video’s om te leren ‘controle te nemen’ over een vitaal bedreigde patiënt.
Sinds eind 2022 krijgen studenten bovendien een actieve rol in het creëren van nieuwe interactieve 360° video’s om theoretische kennis om te zetten in een educatieve tool voor hun peers.
Op de website van Fontys Hogeschool staan de meest recente projecten en trainingen rond VR en meer algemene informatie over het Lectoraat Persoonsgerichtheid in een ouder wordende samenleving waar VR ontwikkeling deel van uitmaakt.
De toepassingen van VR die zijn ontwikkeld zijn opgenomen in het onderwijs. Leren door te doen staat centraal. Docenten voelen zich meer bekwaam om de tools in te zetten in hun lessen. Studenten kiezen VR steeds vaker als onderwerp voor hun projecten.
Geleerde lessen:
- Het samenstellen van een leergemeenschap met partners uit het bedrijfsleven, zorgorganisaties en kennisinstellingen is voorwaardelijk om te blijven vernieuwen.
- Innoveren vraagt om een lange adem en actieve betrokkenheid van verschillende stakeholders.
Originele tekst begint hier
Wat levert het op?
De samenwerking heeft tot concreet innovatief onderwijsmateriaal geleid. De bruikbaarheid is voor onderwijs- en beroepspraktijk geëvalueerd en vervolgens weer doorontwikkeld. Het ontwikkelde materiaal wordt in de definitieve versie als open source ter beschikking gesteld (via Wikiwijs) om hiermee andere opleidingen en praktijken te stimuleren het materiaal te gebruiken. Zij kunnen hun ervaringen daarna terugkoppelen naar de leergemeenschap, die de geleerder lessen meeneemt in het ontwikkelen van nieuw materiaal. De leergemeenschap heeft daarmee een verbindende werking voor kennisuitwisseling met verschillende zorgopleidingen in Nederland ten aanzien van de meerwaarde van Virtual Reality als onderwijsmiddel. Virtual Reality blijkt ook een middel om reflectie op handelingsbekwaam- en persoonsgericht gedrag te stimuleren.
Wat kunnen andere organisaties leren van dit voorbeeld?
In de leergemeenschap wisselen verschillende fasen elkaar af. Een cyclus start meestal met het inventariseren van relevante situaties in een zorgpraktijk die voor (beginnend) zorgprofessionals stressvol zijn. Op basis van deze scenario’s worden scripts geschreven die vervolgens worden omgezet in Virtual Reality-materiaal. Bedrijfsleven en studenten ICT zetten hierbij hun expertise in. Studenten uit het zorgdomein en zorgprofessionals evalueren het materiaal vervolgens. Daarna vindt de ontwikkeling van de definitieve versie plaats.
Waarom is dit een goed voorbeeld?
Met Virtual Reality (VR) kan in een veilige leeromgeving worden geoefend met stressvolle of emotionele situaties die zich in het werk in de zorg voordoen. Door diverse beroepsspecifieke situaties na te bootsen kan de (beginnend) professionals zich goed kan voorbereiden op (toekomstige) praktijk. Zo leren professionals adequaat handelen en ervaren zij minder stress in kritische en/of emotionele situaties voordoen tijdens hun werk. Dit leidt tot meer werkplezier en maakt het risico op uitval lager. Zo zijn goede professionals te behouden voor de zorg. De leergemeenschap ontwikkelt en verbetert continu nieuw onderwijsmateriaal. Dit materiaal komt weer beschikbaar voor het werkveld en draagt daarmee ook bij aan na- en bijscholing van professionals die al in de praktijk werken. Een goed voorbeeld om leven lang ontwikkelen en gezond werken te stimuleren.